گلچین ضرب المثل های اسپانیولی
بخش 1
A barba de necio aprenden todos á rapar
On a fool’s beard all learn to shave
روی ریش مردک احمق همه
یاد می گیرند دلاکی شوند.
A la vulpeja dormida, no le cae nada en la boca
Nothing falls into the mouth of a sleeping fox
توی حلق روبه خفته
مفتکی چیزی نمی افته.
Amigo reconciliado, enemigo doblado
A reconciled friend is a double enemy
دشمن اندر دشمن است آن دوستی که داشتی
کو پس از قهری که کرده می کند باز آشتی.
Amor de niño, agua en cesto
A boy’s love is water in a sieve
عشق پسری جوان و کم سال
آبی است که هست توی غربال.
Amor loco, yo por vos, y vos por otro
Mad love—I for you, and you for another
عشق جگرسوز جنون آوری
من به تو دارم، تو به آن دیگری.
A muger mala poco le aprovecha guarda
There is little use in watching a bad woman
جنس یک زن خراب باشد اگر
رنج پاییدنش رود به هدر.
Aunque el decidor sea loco, el escuchador sea cuerdo
Though the speaker be a fool, let the hearer be wise
گرچه گویندۀ حرف ابله و جاهل باشد
شنونده بگذارید که عاقل باشد.
Ausencia enemiga de amor; quan lejos de ojo, tan lejos de corazon
Absence is a foe to love; away from the eyes, away from the heart
هجران و فراق دشمن عشق شود
از دل برود هر آن که از دیده رود.
De la mano á la boca se pierde la sopa
Between the hand and the mouth the soup is lost
در همین راه بین دست و دهان
دیگر از سوپمان نمانده نشان.
Dios es el que sana, y el médico lleva la plata
God cures, and the doctor takes the fee
گرچه بیماران شفاشان از خداست
حق ویزیتش برای دکتراست.
El bobo, si es callado, por sesudo es reputado
A fool, if he holds his tongue, passes for wise
تا دهان خنگ دارد چفت و بست
خلق پندارند او هم عاقل است.
El cuerdo no ata el saber á estaca
The wise man does not hang his knowledge on a hook
دانش خود را چو عاقل بود مرد
روی یک قلاب آویزان نکرد.
El huego y el amor no dicen: Vate á tu lavor
Fire and love do not say Go to your work
آتش و عشق نگویند به تو
در پی کار خودت باش و برو.
El lobo do halla un cordero, busca otro
Where the wolf gets one lamb it looks for another
هرکجا گرگ بره ای را یافت
در پی بره ای دگر گردد.
En buen dia buenas obras
The better day the better deed
هرچه یک روز نکوتر باشد
کار روزانۀ آن سر باشد.
En casa del ahorcado no se ha de mentar la soga
Never speak of a rope in the house of a man who was hanged
در خانۀ مردی که به دارش زده اند
از بند و طناب هیچ حرفی نزنید.
En casa del moro no hables algarabía
Do not talk Arabic in the house of a Moor
داخل خانۀ یک مرد عرب
به زبان عربی حرف نزن.
En casa de muger rica, ella manda siempre, y él nunca
In the rich woman’s house she always commands; he never
در سرای یک زن خرمایه دار
زن همیشه می دهد فرمان، نه مرد.
En tierra de ciegos el tuerto es rey
The one-eyed man is a king in the country of the blind
در مملکت کوران
یک چشم بُود سلطان.
En tierra seca el agua salobre es buena
On dry land even brackish water is good
توی یک صحرای بی آب و علف
آب شوری نیز دلچسب و خوش است.
Esa es buena y honrada que es muerta y sepultada
She is good and honoured who is dead and buried
زنی خوب و شرافتمند باشد
که مرده ست و درون گور خفته.
Fiar de Dios sobre buena prenda
Trust in God upon good security
به خداوند توکل بکنید
فقط آن وقت که خاطرجمعید.
Frailes sobrand’ojo alerte
Where friars abound keep your eyes open
هر جا که راهب ها زیادند
چشمان خود را خوب وا کن.
Guayas! padre, que otra hija os nasce
Alas! father, another daughter is born to you
ای پدر، آه و دریغا! دردا!
باز هم صاحب دختر شده ای.
Juras del que ama muger, no se han de creer
The oaths of one who loves a woman are not to be believed
کسی که دلش بی قرار زنی است
قسم های او ناپذیرفتنی است.
?La muger del ciego para quien se affeyta
?For whom does the blind man’s wife adorn herself
زن مردی که هست نابینا
بهر کی پس بزک کند خود را؟
برگرفته از کتاب گلچین ضرب المثل های اسپانیولی و پرتغالی؛ گزینش و ترجمه: مهدی احمدی
40 ضرب المثل ایتالیایی